W dniu 15 czerwca 2015 roku liczna reprezentacja załogi Nadleśnictwa Gołąbki brała udział w wyjeździe szkoleniowym do Nadleśnictwa Wejherowo. Reprezentowani byli terenowcy, pracownicy merytoryczni biura, emeryci oraz przedstawiciele zakładów usług leśnych. Gospodarze podjęli nas kawą i herbatą w sali narad swej nowej siedziby, gdzie Zastępca Nadleśniczego p. Piotr Karbownik przedstawił w formie prezentacji charakterystykę jednostki oraz problemy, z którymi mają do czynienia. Rozległość obszaru, podmiejskie położenie, mnogość chronionych obiektów, zróżnicowanie terenowe i siedliskowe, składają się na lokalną specyfikę i utrudnienia dla gospodarki leśnej. Złożone zabiegi pielęgnacyjne z zakresu zagospodarowania oraz użytkowania wymagają od tutejszych leśników dużej wiedzy i praktyki zawodowej, zmuszają do ciągłego poszukiwania rozwiązań adekwatnych do sytuacji na gruncie. Pracownicy Nadleśnictwa Gołąbki z przyjemnością wysłuchali tej informacji, gdyż sami mają do czynienia z licznymi utrudnieniami problemami i analogicznymi uwarunkowaniami gospodarki leśnej. Najciekawsze jednak były spotkania z gospodarzami w terenie, którzy na przykładzie wybranych pozycji zaprezentowali odnowienia naturalne sosny i innych gatunków, połączone z prowadzeniem złożonych rębni z dłuższym okresie odnowienia. W Nadleśnictwie Wejherowo zwracają przy tym uwagę na monitorowanie populacji kopytnych, gdyż przegęszczenie ich populacji zakłóca realizację celów hodowlanych. Dlatego tak ważna jest wiarygodność inwentaryzacji zwierzyny połączona ze ścisłą współpracą z kołami łowieckimi. Nadleśnictwo wypracowało własny model postępowania w tym zakresie, dotychczasowe doświadczenia wskazują na nieoszacowanie populacji kopytnych podczas rutynowych inwentaryzacji. Np. sarna jest widywana tylko w ½ - ¹/₃ faktycznej ilości, skryty behawior gatunku powoduje, że większa część jest niewidoczna dla obserwatorów. Właściwe oszacowanie, liczebność oraz konstrukcja planów łowieckich są gwarancją ograniczenia kosztów ochrony lasu przed zwierzyną. Podczas leśnych wędrówek gospodarze charakteryzowali licznymi przykładami charakterystykę swej jednostki, pośród których przekazano najważniejsze informacje …

Nadleśnictwo Wejherowo położone jest na obszarze 2 powiatów i 9 gmin Województwa Pomorskiego, zajmuje obszar ok. 60 tys. ha powierzchni. Gospodarkę leśną prowadzi na 20,4 tys. ha, z tego 19,7 tys. to powierzchnia leśna. W jego skład wchodzi 13 leśnictw, Gospodarstwo Szkółkarskie Domatowo oraz Ośrodek Hodowli Zwierzyny  w Sobieńczycach. Położone jest w I Bałtyckiej Krainie Przyrodniczo - Leśnej, głównie w dzielnicy Pobrzeża Słowińskiego i częściowo Pasa Nadmorskiego. Przeważają siedliska lasowe: LMśw - 39,9 % i Lśw - 22 %, siedliska borowe zajmują łącznie 34,9 % powierzchni (BMśw - 15,5 % i Bśw - 12,6 %). Zasadniczym kompleksem leśnym jest Puszcza Darżlubska, stanowiąca najbardziej na północ wysunięty, zwarty obszar przyrodniczo-leśny w Polsce. Zajmuje obszar ok. 16 tys. ha. Najbardziej charakterystycznym gatunkiem Puszczy jest buk, który wraz z sosną i dębem zdecydowanie dominują. Układ warunków glebowo-klimatycznych oraz rzeźba terenu zostały ukształtowane przez ostatnią fazę zlodowacenia północnoatlantyckiego. Tereny te są niezwykle urozmaicone, poprzecinane niewielkimi ciekami wodnymi.

Nadleśnictwo Wejherowo od dnia 1 lipca 1996 r. zostało włączone do Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Oliwsko-Darżlubskie. Współtworzy je z Nadleśnictwem Gdańsk, obejmując swym zasięgiem łączną powierzchnię ok. 40,7 tys. ha. Jednym z istotnych celów LKP jest organizowanie edukacji ekologicznej. W tym celu w 1997 r. utworzono ścieżkę dydaktyczną „Puszcza Darżlubska" oraz oddano do użytku Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej „Muza". W roku 2002 i 2006 powstały dwie kolejne ścieżki: „Okolice Jeziora Orle" i „Las za Muzą". Są one wykorzystywane dla szkoleń nauczycieli biologii i nauki o środowisku oraz organizacji zielonych lekcji dla młodzieży szkoleń, spotkań i konferencji. W zasięgu terytorialnym funkcjonuje Nadmorski Park Krajobrazowy, który otacza ochroną obszary o dużych wartościach przyrodniczych, kulturowych i rekreacyjnych w pasie nadmorskim. Znajduje się tu również 11 rezerwatów przyrody, z czego 7 na terenach zarządzanych przez Nadleśnictwo Wejherowo („Bielawa", „Darżlubskie Buki", „Helskie Wydmy", „Widowo", „Zielone" i „"Źródliska Czarnej Wody"). Ochrona przyrody  realizowana jest również w odniesieniu do rzadkich roślin, grzybów i zwierząt. Pozostałe formy ochrony przyrody to: pomniki przyrody, stanowisko dokumentujące przyrodę nieożywioną, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000 i użytki ekologiczne. Bytuje tutaj bielik, kania ruda oraz żurawie i wiele innych ciekawych gatunków ptaków podlegających ochronie strefowej. Zarejestrowano 56 pomników przyrody (w tym 50 to drzewa i krzewy oraz 6 głazów narzutowych). Użytki ekologiczne zajmują ok. 50 ha. W tutejszych lasach można spotkać wyjątkowe obiekty archeologiczne. Są to wszelkie ślady ludzkiej egzystencji: pozostałości domostw, miejsca kultu, naczynia, paleniska, piece, miejsca pochówku i jeszcze wiele innych, to wspaniałe dziedzictwo archeologiczne, które pozostawiły na tym terenie minione pokolenia. Rosną drzewa pamiętające jeszcze króla Jana III Sobieskiego. W okolicach Świecina znajduje się pomnik upamiętniający zwycięską bitwę Polaków z Krzyżakami w 1462 roku. W Rzucewie odkryto pozostałości pierwszych osad myśliwskich z V wieku p.n.e. Liczne są także pomniki najnowszej historii. Na terenie  Leśnictwa Piaśnica, na obszarze 250 ha, rozrzucone są liczne zbiorowe mogiły mieszkańców Pomorza zamordowanych przez Niemców na początku II wojny światowej. Natomiast na obszarze Leśnictwa Rybno znajdują się groby więźniów obozu Stutthof.

Integralną częścią gospodarki leśnej jest gospodarka łowiecka prowadzona przez koła PZŁ w 13 obwodach wydzierżawionych oraz bezpośrednio przez nadleśnictwo w OHZ. Nie byłoby możliwości prowadzenia racjonalnej gospodarki leśnej bez produkcji pełnej gamy materiału sadzeniowego na szkółkach leśnych. W Nadleśnictwie funkcjonuje Gospodarstwo Szkółkarskie Domatowo, produkujące sadzonki większości drzew i krzewów leśnych na potrzeby własne i sąsiednich jednostek. Atrakcyjne położenie Nadleśnictwa, niepowtarzalne krajobrazy, unikatowe zakątki przyrodnicze, a przede wszystkim bliskość Bałtyku, to niezaprzeczalne walory turystyczne tutejszych obszarów. Utrzymywana jest pokaźna ilość obiektów turystycznych, sieć parkingów i cztery miejsca do masowego wypoczynku w leśnictwach. Do dyspozycji turystów wyznaczono piesze szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe oraz trasy do jazdy konnej i narciarstwa biegowego.

Pan Piotr Karbownik poprowadził nas atrakcyjną trasą, dającą przekrój miejskich atrakcji, przez Kalwarię, park miejski, deptak i odnowioną dzielnicę śródmieścia. Okazuje się, że w centrum miasta odrestaurowano elewacje kamienic, ulice i chodniki. Pojawiły się ścieżki rowerowe, bogata architektura turystyczna, tablice informacyjne, drewniane konstrukcje. Wejherowo to dogodne miejsce wypadowe dla amatorów turystyki jednodniowej, będące alternatywną propozycją dla wczasowiczów przebywających w nieodległych miejscowościach nadmorskich. Atrakcyjne położenie wśród zalesionych wzgórz, unikalny mikroklimat, możliwość dogodnego poruszania się po całym Pomorzu i północnej Europie stanowią o walorach turystycznych miasta. Nazwa miasta pochodzi od nazwiska Jakuba Wejhera, prawdopodobnie zostało założonego w 1643 roku, podczas wyprawy Władysława IV na Smoleńsk. W swoim czasie było także własnością Radziwiłłów, następnie Sobieskich.

Miejscowość przez wielu jest zwana „duchową stolicą Kaszub", gdyż znajduje się tu mnóstwo miejsc sakralnych. Niewątpliwie, jednym z najbardziej znanych jest Kalwaria Wejherowska, nazywana Jerozolimą Kaszubską. Została założona prze Jakuba Wejhera w XVII wieku, który ufundował 19 kaplic. Obecnie kaplic jest ich 26, każda z nich ma swoją nazwę, przy każdej jest garść ziemi przywieziona z Jerozolimy. Umieszczone są na wzgórzach, które posiadają biblijne nazwy: Golgota, Synaj i Góra Oliwna. Równie ciekawy jest kościół klasztorny Św. Anny. Znajduje się w nim krypta rodowa jego założyciela - Jakuba Wejhera i jego rodziny. Zabytki nie są jedynym powodem, dla którego odwiedziliśmy Wejherowo, jest ono położone w pięknej okolicy, wśród wzgórz morenowych. Coś dla siebie znajdą tutaj amatorzy pieszych i rowerowych wycieczek, przez miasto przebiegają cztery szlaki turystyczne. Ponad połowę powierzchni miasta stanowią lasy. Oprócz licznych miejsc warto zwiedzić: Pałac Keyserlingków i Przebendowskich (siedziba Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej), Park im. Aleksandra Makowskiego, ratusz, domy z XVIII i XIX wieku, Plac Jakuba Wejhera, kościół klasztorny pw. św. Anny, Kolegiata pw. Trójcy Świętej przy Pl. Jakuba Wejhera, Poewangelicki kościół pw. św. Stanisława Kostki, budynki młynu nad Cedronem, obraz Matki Bożej Wejherowskiej - ukoronowany przez Jana Pawła II podczas mszy na sopockim hipodromie, budynek Zespołu Szkół Elektrycznych, budynki dawnego Szpitala Psychiatrycznego (obecnie szkoły specjalne oraz jednostka wojskowa), dworzec kolejowy, Villa Musica, Dom Młynarza.

Ważnym punktem szkoleniowej części wyjazdu pracowników N. Gołąbki było zwiedzanie monumentalnego miejsca w pobliżu miejscowości Piaśnica. Miejscowi leśnicy dbają tam o pomnik pomordowanych mieszkańców regionu przez hitlerowców podczas II wojny światowej. Leśne mauzoleum, pomnik i wydzielone kwatery przywodzą pamięć o wielotysięcznych straceniach i ofiarach tamtego okresu. W hołdzie pomordowanym złożyliśmy okazałe znicze, które zapłonęły przez głównym monumentem. Wszyscy w ciszy i zadumie wysłuchali krótkiej informacji o historii tych wydarzeń i miejsca. Masowe egzekucje w Piaśnicy rozpoczęły się pod koniec października 1939 i były kontynuowane do początków kwietnia 1940 roku, stanowiły element szerszej akcji. Ich wykonawcami byli funkcjonariusze SS oraz członkowie paramilitarnego Selbstschutzu. Historycy oceniają, że ofiarą ludobójstwa dokonanego w lasach piaśnickich padło od 12 tys. do 14 tys. ludzi. W gronie ofiar znaleźli się liczni przedstawiciele polskiej inteligencji z Pomorza Gdańskiego, a także osoby narodowości polskiej, czeskiej, i niemieckiej przywiezione z głębi Rzeszy. Piaśnica stanowi największe, po KL Stutthof, miejsce kaźni ludności polskiej na Pomorzu w okresie II wojny światowej. Nazywana jest czasem „pomorskim Katyniem" lub Kaszubską Golgotą. Od 1955 roku miejsce ludobójstwa upamiętnia pomnik. W 2010 roku wybudowano kaplicę pomnik, która przypomina stos palonych drzew z ołtarzem wewnątrz. Za ołtarzem znajduje się 12 postaci, wśród których poznać można błogosławioną Alicję Kotowską, jedną z ofiar. Na zewnętrznej ścianie kaplicy wypisane są nazwiska zidentyfikowanych pomordowanych osób, są też tablice przypominające, co wydarzyło się w tym miejscu.

Kolejnym punktem szkolenia było zapoznanie się dorobkiem gospodarzy w zakresie edukacji przyrodniczo leśnej. Swój czas poświęcił nam również Nadleśniczy Janusz Mikoś, który z zadowoleniem przyjął nasze zainteresowanie swoją jednostką, poinformował o aktualnych wydarzeniach i odpowiedział na pytania interesujące gości. Nadleśniczy zaprezentował N. Wejherowo jako prężną firmą, która jest ważnym partnerem lokalnych samorządów, wnosi bardzo ważny wkład w rozwój regionu i ciągle rozbudowuje swą aktywność. Na przykładzie Ośrodka podał przykłady współpracy na rzecz miejscowej społeczności, która ma swe oczekiwania wobec leśników. Oferta, którą przygotowali gospodarze jest odpowiedzią na te potrzeby a ranking naszego zawodu świadczy o akceptacji społecznej naszych działań.

Ośrodek Edukacji Przyrodniczo - Leśnej „MUZA" położony jest w lasach Puszczy Darżlubskiej, ok. 8 km od centrum miasta Wejherowo. Powstał w 1997 roku, po utworzeniu „Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Oliwsko-Darżlubskie". Ośrodek przystosowany jest do prowadzenia zajęć lekcyjnych, seminariów i konferencji, wyposażony jest w sprzęt audiowizualny. W ośrodku na stałe są zorganizowane trzy sale wystawiennicze, prezentujące "Świat roślin", "Zwierzęta naszych lasów" oraz "Gospodarkę leśną". Eksponaty  prezentują wybrane gatunki drzew i zwierząt , charakterystycznych dla naszego regionu, ponadto funkcjonuje wideoteka. Przy ośrodku funkcjonuje również  miejsce na ognisko z zadaszeniem. Wiata jest udostępniana grupom, które uczestniczą na zajęciach w ośrodku. Sala do zajęć z młodzieżą szkolną, tematyczne ekspozycje oraz ciekawe tablice i eksponaty zachęcają miejscowe placówki do odwiedzin. Liczne grupy szkolne wskazują na atrakcyjność zajęć i warsztatów edukacyjnych prowadzonych pod kierunkiem leśnych edukatorów. Efektem ich wysiłków jest nie tylko poszerzona wiedza o lesie i rodzimej przyrodzie, ale i wzrost świadomości ekologicznej i konieczności ochrony środowiska naturalnego. Pod koniec dnia, po trudach terenowego szkolenia, uczestnicy zostali poczęstowani obiadem, który był okazją do wymiany poglądów, pogłębienia integracji między jednostkami. Na dowód intencji wymieniliśmy się materiałami edukacyjno - promocyjnymi i zapewniliśmy o wzajemnych odwiedzinach w przyszłości. Razem z p. Nadleśniczym Januszem Mikosiem zrobiliśmy sobie pamiątkowe zdjęcie na tle Ośrodka oraz przekazaliśmy symboliczne upominki w podzięce za gościnę i poświęcony czas. Duże rozproszenie leśników w kraju nie ułatwia kontaktów, dlatego tak ważna była inicjatywa tego spotkania, dla wymiany praktycznych doświadczeń i poglądów na aktualne wyzwania gospodarki leśnej. Jesteśmy pewni, że z korzyścią dla obu stron …                                                                                                                                                                                                                                                                                            JP