W wyniku debaty zgłoszono m.in. społeczne oczekiwanie dotyczące wykorzystania wody z terenów kopalni odkrywkowej Bielawy. W odpowiedzi firma Lafarge podpisała w 2018 roku umowę z Nadleśnictwem Gołąbki regulującą dostarczanie wód kopalnianych do nawadniania lasów. Aktualnie Lasy Państwowe przygotowują dokumentację techniczno - projektową, czynią starania o pozwolenia wodno-prawne. Realizacja projektu zaplanowana jest na kilka lat, woda z terenów kopalni powinna popłynąć do zbiorników retencyjnych już w 2021 roku.

Szybka ścieżka od dyskusji do działania …

Na etapie konsultacji zgłoszono m.in. oczekiwania związane z podniesieniem bezpieczeństwa na drogach. Firma wspiera akcję budowy ścieżki rowerowo - edukacyjnej z Barcina do Pakości. Producent dostarczy część materiałów oraz będzie organizował akcje edukacyjne. Przewidziano także zakup kamizelek i odblasków na potrzeby przedsięwzięć realizowanych przez Policję. Zaangażowanie mierzone jest tysiącami gadżetów, które trafiły do lokalnych placówek szkolnych. Odpowiednio oznakowane zawieszki, kamizelki, opaski i plecaki, z dumą noszone są przez uczniów. Na drogach, w okolicach szkół zrobiło się o wiele bezpieczniej. Jeśli dołożyć do tego zaopatrzenie wielu kierowców w kamizelki odblaskowe, ślad aktywności Lafarge pozostaje widoczny nawet po zmroku.

Leśnicy mówią sprawdzamy …

Wrażliwość firmy Lafarge na środowisko poddana została próbie przez miejscowe jednostki Lasów Państwowych. Zakład kruszywa kamiennego Wapienno gospodaruje akurat w zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa Gołąbki. To naturalny partner, z którym szybko doszło do porozumienia w sprawie ważnej nie tylko dla ludzi, ale i dla ekologii. Dzięki temu można było ruszyć z projektem małej retencji wodnej pn. „Program nawadniania obszaru leśnictw Szczepanowo i Niedźwiedzi Kierz z wykorzystaniem wody kopalni kruszywa Wapienno”. To projekt realizowany przez Lasy Państwowe w ramach adaptacji leśnictwa do zmian klimatu. Jego celem jest wzmocnienie odporności na zagrożenia, w tym zapobieganie negatywnych skutków suszy i pożarów. Cel uzupełniający to odbudowa naturalnych ekosystemów, ochrona różnorodności biologicznej.

Na Pałukach od lat obserwujemy zjawisko niedoboru wody. Skutki w ekosystemach leśnych nasilają się wraz z pogłębianiem deficytu. Leśnicy od dawna działają na rzecz poprawy wodnego bilansu, chronią podmokłe siedliska i związane z nimi zbiorowiska. Nie tylko w ramach prawnych form ochrony przyrody. Reagują na zagrożenia, dostosowują drzewostany do zmieniających się warunków. Starają się wykorzystać wodę pod każdą postacią, zatrzymać w lesie. To dlatego ludzie w zielonych mundurach zwrócili uwagę na wodę uciekającą z kopalni bezpośrednio do Noteci, bez żadnej korzyści dla przyrody.

Firma Lafarge wyszła naprzeciw potrzebom środowiska ...

Pomysł wykorzystania kopalnianych wód szybko znalazł się w fazie projektowej. Przedstawicieli zakładu Cementowni Kujawy do wspólnego przedsięwzięcia nie trzeba było długo przekonywać. Przeważyła zbieżność ekologizacji produkcji przemysłowej ze społeczną wrażliwością firmy. Szefowie Lafarge Holcim dostrzegli korzyści wizerunkowe w promowaniu firmy przyjaznej dla środowiska.

Najważniejsze postanowienia podpisanej umowy przewidują przekierowanie wody z kopalni na tereny leśne. Ok. 600 tys. m3 wody rocznie zasili drzewostany ciężko doświadczone wieloletnią suszą. Planowane jest dostarczenie wody doprowadzalnikiem składającym się z otwartego rowu i podziemnego rurociągu. Będzie podawana z odkrywki do studni ujściowej ze zbiornikiem wyrównawczym, dalej rowem otwartym, grawitacyjnie, do uroczyska Kacze Doły.

Leśna rekultywacja …

Eksploatacja kopalin wiąże się z przekształceniem naszego otoczenia, najbardziej widocznym w krajobrazie przyrodniczym. W miejscu wydobycia kruszyw pojawiają się antropogeniczne zmiany towarzyszące degradacji siedlisk. Nie da się do końca uniknąć skutków ubocznych dla środowiska, dlatego leśnicy w rozumieniu z firmą Lafarge postawili na ich zminimalizowanie. Przywrócenie trwałości zbiorowiska i różnorodności form życia na takich nieużytkach możliwe jest przy pomocy rekultywacji.

Wypracowaliśmy sposób na przywrócenie lasu …

Niezabliźnione ślady działalności przemysłowej obserwujemy do dziś na kilku działkach w Leśnictwie Szczepanowo. Przykładem są oddziały nr 2B i 3A, które porastały roślinnością krzewiastą i drzewami, w strukturze ukształtowanej przez pionierskie gatunki, w tym wierzbę, osikę, brzozę, sosnę. Dziś po akcji nawiezienia ziemi z kopalnianych odkładów, duża część nieużytku został już zagospodarowana. Zakończenie tych prac na pozostałej powierzchni przewidziane jest w 2021 roku. Potem pozostaje zasadzić młody las w strukturze gatunkowej dostosowanej do siedliska. Zaprojektowany skład gatunkowy będzie właściwy dla zbiorowisk grądowych, dlatego pojawią się tu głównie gatunki liściaste.

Efekty są kwestią czasu ...

Spodziewamy się pozytywnych zysków ekologicznych. Na czoło wysuwa się produkcja tlenu i związanie pewnych ilości atmosferycznego węgla. W każdym przypadku służy to wszystkim istotom ożywionego świata, w dobie ocieplenia klimatu ma znaczenie fundamentalne dla życia ludzi. Stwarzanie warunków dla leśnej flory, fauny i grzybów, oznacza same korzyści ekologiczny środowiska, że wymienimy tylko redukcję zanieczyszczeń. Przy ocenie efektów należy wspomnieć również o tworzeniu nowych nisz mających istotny wpływ na bioróżnorodność.

Lafarge pozostawia trwały ślad …

Produkcja energii elektrycznej w Polsce jest wciąż oparta na paliwach kopalnych. Ok. 85% całej energii powstaje w wyniku spalania węgla, którego efektem ubocznym są emisje i odpady. Aby chronić środowisko i zapobiegać składowaniu popiołów na hałdach, firma Lafarge zainwestowała w technologię, separację pozwalającą na zagospodarowanie w budownictwie. Szacunek dla środowiska naturalnego to jedno z kluczowych założeń strategii rozwoju zakładów tej grupy kapitałowej. Jednym z najważniejszych elementów realizacji polityki jest używanie paliw alternatywnych i surowców naturalnych. Technolodzy Lafarge z myślą o środowisku stworzyli ekologiczne cementy wykorzystując popioły lotne.

Produkcja ekomateriałów …

Polityka lokalna Lafarge została dostosowana do potrzeb miejscowej społeczności. Zakład nie tylko spłaca zobowiązania produkcyjne, wnosi wartość dodaną w formie szeregu inicjatyw. Ważnym priorytetem jest edukacja w zakresie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży podczas ferii szkolnych. Zagospodarowanie wolnego czasu w zgodzie z temperamentem młodych ludzi jest zadaniem wymagającym. Teraz niestety trzeba dopisać ograniczenia w realizacji związane z epidemią koronawirusa. Na czasie jest oferta sprzętowa na potrzeby szkoleniowe w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Bezpieczeństwo pożarowe to kolejna dziedzina aktywności pracowników Lafarge. Objęcie patronatem żnińskiej szkoły wychodzi naprzeciw zaangażowaniu młodzieży w tym zakresie.

Przykładem edukacyjnego zaangażowania firmy może być również pomoc udzielona w turystycznym zagospodarowaniu jeziora w Szczepanowie. Polegała ona na stworzeniu nowych siedlisk, miejsc atrakcyjnych dla owadów zapylających. Warsztaty z udziałem lokalnego stowarzyszenia Witalis są odpowiedzią na potrzebę ochrony pszczół zagrożonych chemizacją środowiska. Wysadzone wokół jeziora drzewa podarowane przez Nadleśnictwo Gołąbki na trwałe zmieniły charakter otoczenia. Przybyło terenów zielonych, które będą wykorzystywane w celach rekreacyjnych i edukacyjnych przez miejscową społeczność.

Kamienie na drogi …

Nieoceniony jest wkład kopalni w zakresie materiałowego zaopatrzenia podczas budowy lokalnych dróg na potrzeby administracyjne i gospodarcze. Dzięki podbudowie i nawierzchni z kruszywa kamiennego szereg dróg odzyskało przejezdność służącą komunikacji społecznej i gospodarczej. Mogą to docenić również leśnicy, którzy remontują drogi pożarowe i wywozowe z materiału przekazanego prze Lafarge. Wywóz drewna, administrowanie rozproszonymi obszarami leśnymi, byłyby niemożliwe bez utwardzenia i modernizacji szeregu odcinków dróg. Służą one również mieszkańcom osad i wsi położonych z dala od miasta.

Drogi gospodarcze bez wsparcia Lafarge wymagałyby stosowania kosztownych technologii, alternatywnych materiałów. Kruszywa kamienne mające walor materiału miejscowego są nie tylko tańsze, ale bardziej przydatne do budowania nawierzchni w leśnym otoczeniu. Dotyczy to również szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych. Leśnicy z pomocą firmy Lafarge planują uruchomienie ścieżki dydaktycznej na terenie Lasu Społecznego k/Rogowa. W 2018 roku posadzono tam młody las na powierzchni ok. 22 ha jako symbol odbudowy drzewostanów zniszczonych przez nawałnicę z sierpnia 2017 roku. Jego wartością był udział wielu partnerów społecznych, okolicznych mieszkańców, młodzieży szkolnej. W planie mamy budowę wieży widokowej i ścieżki edukacyjnej, wijącej się wokół najciekawszych fragmentów Lasu Społecznego. Wyścielenie ok. 1,5 km odcinka kamiennym kruszywem pozwoli na udostępnienie dla zainteresowanych. Wymierna pomoc Lafarge przydaje jeszcze bardziej społecznego charakteru tego obiektu.

To tylko najważniejsze inicjatywy zaliczające firmę Lafarge do kategorii ekolidera, pozycji wiodącego inicjatora programów na rzecz środowiska naturalnego. Ochrona natury przed skutkami ubocznymi działalności przemysłowej dobrze przysłużyła się lokalnej społeczności. Pozytywny odbiór wymienionych inicjatyw to wartość dodana do społecznego wizerunku firmy.

Twardy wizerunek Lafarge to tylko pozory, spod kamiennego oblicza firmy wyziera społeczna wrażliwość, otwartość na potrzeby otoczenia. To, że leśnicy umieli wydobyć z bogatej oferty propozycje na rzecz środowiska naturalnego, świadczy o wspólnocie celów. Otwartość Lasów Państwowych na partnerów o podobnej wrażliwości jest wpisana do działalności statutowej leśnych jednostek.

Jubileusz 25-lecia Lafarge zobowiązuje …

Ofensywa projektów edukacyjnych, promocyjnych i proekologicznych nie jest akcją jednorazową, obliczoną tylko na wizerunkowe efekty. Firma Lafarge zainspirowana dobrymi rezultatami wcześniejszych działań przechodzi do ofensywy. Na realizację czekają kolejne pomysły, które wychodzą naprzeciw społecznym oczekiwaniom. Już wiemy, że połączenie działalności przemysłowej z inicjatywami na rzecz środowiska, leży w interesie nie tylko Lafarge. Firma odnajduje partnerów, z którymi ma po drodze, przynajmniej na następne 25 lat!

JP