W Polsce lasy porastają ok. 30 % powierzchni kraju, tj. w granicach średniej kontynentu. Lesistość Europy za sprawą konsekwentnej polityki, zaangażowania społeczeństwa, aktywności leśników, stopniowo rośnie. Podobnie zwiększa się udział gatunków liściastych oraz wiek drzewostanów, obecnie wynosi on ok. 60 lat. Przypomnijmy, że w Nadleśnictwie Gołąbki przeciętny las ma 63 lata. W granicach administracyjnych lesistość jest znacznie niższa od średniej krajowej, wynosi tylko 14%. Układ kompleksów leśnych nie jest zbyt korzystny, wynika z położenia wśród gruntów użytkowanych rolniczo. Rozdrobnienie wpływa na urozmaicenie granicy polno - leśnej, wzbogaca krajobraz Pałuk, ale nie ułatwia gospodarowania.

Jakie były początki święta?

Pomysł dorocznego Święta Lasu w 1932 roku zgłosił inż. Leonard Chociłowski, redaktor popularnego czasopisma „Echa Leśne”. Doprowadził do powstania komitetu organizacyjnego Święta Lasu, w którego skład weszło wielu wybitnych leśników. Spośród nich powołano komitet organizacyjny pod patronatem Związku Leśników Polskich.

Głównym założeniem Święta było uświadomienie społeczeństwu znaczenia lasu. Ten szczególny dzień sprzyja szerzeniu wiedzy przyrodniczej. Od początku zachęcano do obsadzania dróg i osiedli drzewami, uświadamiano wielorakie wartości lasu, podkreślano jego znaczenie dla kultury duchowej, fizycznej oraz materialnej. Centralne obchody miały miejsce w Warszawie, bardzo uroczyście obchodzono w miastach i wsiach na terenie całego kraju.

Wybuch drugiej wojny i przemiany społeczno-polityczne na wiele lat przerwały tradycję organizowania Święta Lasu. Po wojnie od czasu do czasu podejmowano próby wznowienia połączone z czynami społecznymi, najczęściej na początku czerwca. Termin nieco spóźniony, jeśli chodzi o sadzenie drzew. Do wiosennej pory powrócono dopiero w roku 1993, kiedy to po raz pierwszy po wojnie świętowano ogólnopolskie Dni Lasu w Gołuchowie. Życie pokazało, że świętowanie w połączeniu z sadzeniem drzew ma największy walor edukacyjny.

Stawiamy na zielone …

Osiągnięcia Polski w zakresie zwiększania lesistości mogą cieszyć, jednak sytuacja globalna nie jest korzystna. Lasy deszczowe i tropikalne, od których bezpośrednio zależy nasze życie, są ciągle plądrowane. W ciągu ostatnich 50 lat znikła prawie połowa. Pamiętajmy, że większość organizmów żywych zamieszkuje właśnie w tych warunkach. Pozbywając się ich bezpowrotnie tracimy podstawy bytu na całej planecie. Jedną z głównych przyczyn jest zamiana obszarów leśnych na pastwiska, ciągle wzrasta zapotrzebowanie na żywność. To kolejny powód, dla którego powinniśmy przemyśleć nasze nawyki żywieniowe …

Dzisiaj lasy kojarzymy ze środowiskiem naturalnym, z ostoją dzikiej przyrody. Współczesne lasy są fabrykami surowca, już nie przypominają prastarej puszczy. Leśnicy podkreślają, że najważniejsze funkcje lasów mają charakter pozaprodukcyjny, jednak nie mniej ważna jest produkcja drewna. Dlatego tak ważne jest zrównoważone podejście do gospodarowania w ekosystemach leśnych. Od lat nie przekraczamy progu użytkowania zasobów na pniu, tj. 65% przyrostu masy drzewnej. Z prostego rachunku wynika, że rosną one nie tylko w układzie powierzchniowym.

Życiodajny las …

Zielone płuca Polski w coraz większym stopniu spełniają rolę magazynu dwutlenku węgla, producenta tlenu, gwaranta ekologicznego bezpieczeństwa. Wskutek konsekwentnej polityki rośnie zróżnicowanie naszych lasów, udział martwego drewna w ekosystemach. Leśnicy w coraz większym stopniu wykorzystują odnowienie naturalne, przyroda sama decyduje o następnych pokoleniach młodych drzew. Najcenniejsze fragmenty rodzimej przyrody znajdują się pod różnymi formami ochrony prawnej. Pośród nich 23 parki narodowe, jak perły w koronie polskiej przyrody, mogą pochwalić się znacznym udziałem ekosystemów leśnych pod konserwatorską ochroną. Nadleśnictwo Gołąbki szczyci się trzema rezerwatami przyrody, dwoma obszarami NATURA 2000, dwoma obszarami chronionego krajobrazu, czterema użytkami ekologicznymi, 32 pomnikami przyrody oraz wieloma gatunkami roślin, grzybów i zwierząt. Mozaika różnych form i reżimów ochronnych, ograniczeń dot. lasów gospodarczych świadczy o daleko posuniętej ekologizacji gospodarki leśnej.

Zawód z przyszłością …

Decyzją leśnych władz w tym roku świętujemy 12 lipca. To czas na dodatkową promocję zielonych tematów, przybliżyć pracę leśników, zasady proekologicznej gospodarki leśnej. O tej porze roku nie będziemy sadzić drzew, plan zalesień i odnowień wykonany został wiosną. W razie potrzeby, wrócimy do tego jesienią br. Powiększanie zasobów to nie jedyny sukces leśników, Nadleśnictwo Gołąbki ma również swój udział w ochronie naturalnego środowiska regionu Kujaw i Pałuk. Tutejsze lasy walnie przyczyniają się do łagodzenia skutków emisji szkodliwych emisji. Sadzimy coraz więcej drzew liściastych, bardziej odpornych na szkodniki i zanieczyszczenia. Prowadzimy racjonalny wyrąb drzew, który wynika z pomiarów zachowujących ład przestrzenny i czasowy.

Nawałnica z 2017 roku poczyniła spustoszenie w krajobrazie leśnym Pałuk. Tylko w N. Gołąbki zniszczeniu uległo prawie 300 tys. m3 drewna, całkowicie poległo ponad 600 ha lasu. Tutejsi leśnicy zakasali rękawów, od następnego dnia przystąpili do porządkowania, zagospodarowania uszkodzonego surowca. Pierwsze powierzchnie są już gotowe do sadzenia. Leśnikom udało się obrócić klęskę natury w sukces odbudowy wyłamanych drzewostanów. To najlepsza odpowiedź na globalne zaburzenia, które dotykają nas coraz częściej. Przywrócenie lasu na zniszczonych powierzchniach jest dobrą okazją do świętowania.

Wbrew obiegowym opiniom drzew przybywa. Wielofunkcyjna gospodarka leśna nabiera coraz bardziej proekologicznego charakteru. To nie wszystko, leśnicy są w stanie wykazać swój udział w redukcji CO2 mierzony ilością pochłanianego węgla. Las staje się ważnym ogniwem w kumulowaniu gazów cieplarnianych, ratowaniu klimatu na planecie. Leśnicy to dobrze rozumieją, dlatego wykorzystują każdą okazję do zwiększania zasobów, odtwarzania zielonych płuc kraju …

JP