Organizacja społeczności pszczoły miodnej ułatwia pracę, czyni ją bardzo ekonomiczną, ale także umożliwia skuteczną obronę gniazda. Pojedyncza pszczoła bez rodziny nic nie znaczy i nie ma szans na przeżycie w środowisku. Rodzina jest trwała w czasie i ma możliwości przystosowywania się do różnych warunków środowiskowych. Nie ma możliwości na określenie, która grupa wiekowa robotnic tej społeczności pełni ważniejszą funkcję, gdyż każda jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania rodziny. Cała familia jest doskonale funkcjonującym organizmem, potrafi utrzymać stałą temperaturę i produkuje mleczko, którym karmi potomstwo.

Gospodarka pasieczna

Całoroczna gospodarka pasieczna to zespół różnych zabiegów, jakich dokonuje pszczelarz dla produkcji miodu i innych produktów pszczelich. Uzyskuje się to poprzez sterowanie rozwojem rodziny, profilaktykę zdrowotną, zwalczanie chorób, zapewnienie wysokiej jakości pogłowia pszczół, stworzenie optymalnych warunków bytowania i zapewnienie pożytków. Pszczelarze w sezonie letnim cały czas sprawdzają, czy w ulach nie brakuje pokarmu, zapas nie powinien być mniejszy  niż 4-5 kg. Po odbiorze miodu w lipcu, jeśli nie przewiduje się dalszych pożytków należy rozpocząć systematyczne podkarmianie niewielkimi dawkami rzadkiego syropu co kilka dni. Chodzi o to, aby skłonić matkę do silniejszego czerwienia. Podkarmianie  stosowane jest aż do początku sierpnia. W drugiej połowie sierpnia pszczelarze przystępują do układania gniazd na zimę, a następnie do jesiennego podkarmiania.

Rola trudna do przecenienia

Pszczoły pełnią nadal bardzo istotną rolę w przyrodzie, gdyż zapylania wymaga prawie 80 % gatunków roślin. Poprzez zapylanie gatunków dziko rosnących zapewniają zachowanie bioróżnorodności, czyli obfitości gatunków roślin i związanych z nimi zwierząt, całych ekosystemów. Rola pszczół obecnie wzrasta w sytuacji zmniejszania się liczebności populacji dzikich zapylaczy niszczonych przez chemizację rolnictwa, rozwój przemysłu, dewastację naturalnych zbiorowisk, urbanizację, zanieczyszczanie gleby, wody i powietrza. Prawie połowa tych dzikich zapylaczy w Polsce wpisana jest na listę gatunków zagrożonych wyginięciem. Uważa się, że dla właściwego zapylenia roślin dziko rosnących i uprawnych potrzeba minimum 6 rodzin pszczelich/km2. W Polsce mamy ok. 1 mln rodzin pszczelich, a więc wymóg ten jest  spełniony zaledwie w 50%.

Osobnym zagadnieniem jest zapylanie upraw w tym głównie sadowniczych, rzepaku, gryki, roślin dyniowatych, strączkowych, motylkowatych czy upraw nasiennych warzyw. Wymagane normy właściwego zapylenia dla tych upraw zapewnia 2-5 uli/ha ustawionych na plantacji w czasie kwitnienia. Zapylanie kwitnących plantacji w Polsce jest stosunkowo mało popularne i niedoceniane przez rolników. Wiąże się to także z częstymi wypadkami wytruć pszczół przywiezionych na plantacje na skutek nieodpowiedzialnego stosowania pestycydów. Zapylanie roślin odbywa się jakby przy okazji zasadniczego celu pracy pszczół, czyli zbierania nektaru i pyłku. Miód, pyłek kwiatowy i propolis to główne produkty zbierane przez pszczoły. Gdyby nie te pracowite owady żaden z tych produktów nie byłby dla nas dostępny. Z kolei mleczko pszczele, wosk i jad to wydzieliny specyficznych gruczołów w ciele robotnic. Nie trzeba chyba uzasadniać znaczenia tych produktów. Uważa się jednak, że ogólna, mierzona w pieniądzach wartość wszystkich produktów pszczelich to zaledwie 1/10 wartości pracy zapylaczek i związanym z tym wzrostem plonu roślin uprawnych i dzikich. 

Wsparcie leśników

W dziele ochrony dzikich zapylaczy, sporo robią leśnicy. Chroniąc las, wzbogacając różnorodność biologiczną, poprawiają warunki do życia pszczół i innych owadów. Przykładem jest coraz większy udział gatunków liściastych w projektowanych nasadzeniach. Wśród sadzimy drzewa i krzewy owocowe spełniające biocenotyczną rolę, zwłaszcza w drzewostanach na słabszych siedliskach. Remizy, kępy z udziałem kwitnących krzewów, ekotony w strefach przejściowych obfitują w gatunki, które specjalnie w tym celu hodowane są na szkółkach leśnych. 

Dobrym przykładem oddania leśników na rzecz przetrwania dzikich zapylaczy jest zakładanie łąk kwietnych. Wystarczy odzyskać kawałek nieużytku, wykorzystać grunt nieprzydatny dla produkcji rolnej. W Nadleśnictwie Gołąbki takim przykładem jest 10 arów na zapleczu biura, które nadawało się do szybkiego zagospodarowania. W dniu 11 maja br siłami załogi wysiano mieszankę roślin kwiatowych,  które w ciągu 3 miesięcy wyrosły jako okazałe nagietki lekarskie, chabry bławatki, jastrun właściwy, goździki brodate, nostrzyk żółty, kończyna krwistoczerwona, wykaz siewna, len zwyczajny, szałwia lekarska, melisa lekarska, ostróżeczka polna, komonica zwyczajna i wiele innych.

O tej porze na kwiatkach pszczół już nie obserwujemy, siadają za to trzmiele i motyle. W optymalnym okresie kwitnienia kwiaty wabiły wszystkie owady błonkoskrzydłe. Całe brzęczące towarzystwo pracowicie uwijało się na ukwieconej powierzchni, pyłku starczyło dla wszystkich. W odruchu dobrych serc wyrosła nam piękną łąka, takiej różnorodności nie oprze się żadna pszczoła! Kolejny Wielki Dzień Pszczół za nami ...

JP