Grochodrzew

Drzewo ma kolce utożsamiane z cierniową koroną na skroniach Jezusa. Białe kwiaty z czerwoną nasadą symbolizują życie i śmierć. Drewno łagodzi ból, dlatego Rzymianie robili z niej amulety, którymi pocierali obolałe miejsca. Jest świetnym afrodyzjakiem, w Egipcie zalecano suszone liście z odrobiną miodu, miksturę na przedłużenie miłosnej gry. Obdarzona mocą, która pobudza dar jasnowidzenia, wzmacnia siłę woli, potrafi zesłać prorocze sny. Kadzidła z akacji palone z drewnem sandałowym pobudzają uśpione siły, uaktywniają organizm.

Pochodzenie determinuje …

Robinia akacjowa, inaczej grochodrzew lub robinia biała (Robinia pseudoacacia L.), to gatunek drzewa należącego do rodziny bobowatych. Pochodzi z Appalachów w Ameryce Północnej. W Polsce zrobiła szybko karierę, bo różni się od rodzimych drzew, dobrze rośnie na ubogich glebach. Wpierw była podziwianą ozdobą parków, ogrodów wiejskich, coraz bardziej traktowana po swojsku. I to mimo, że jest gatunkiem obcym, który bardzo szybko się rozrasta i kolonizuje teren. Tworzy podziemne odrosty, w ciągu kilku lat mogą opanować całą okolicę. Walka z nimi jest trudna, jeśli wytniemy matczyne drzewo, z korzeni wyrastają nowe …

Zachowanie zależy od siedliska

Na żyznych glebach robinia nie stanowi zagrożenia jako domieszka w lasach gospodarczych, gdyż inne drzewa potrafią ją przerosnąć. Natomiast na jałowych siedliskach może konkurować z rodzimą sosną i dębem, utrudnia ich odnowienie. Przychodzi jej to o tyle łatwiej, że ma azotowe bakterie korzeniowe, które wzbogacają glebę w azot. Użyźnia grunt, potrafi zmieniać zupełnie skład runa leśnego. Pod robinią uwielbiają rosnąć duże azotolubne byliny, kwitnące w maju. Wiosną, kiedy dno lasu jest wciąż skąpane w słońcu, wykorzystują to rośliny, których rozwój przypada właśnie w tym czasie. Dlatego często pojawia się glistnik jaskółcze ziele, trybula leśna, czosnaczek pospolity i inne.

Potocznie zwana akacją

Jest dość wysokim, ciernistym drzewem o pięknych liściach, złożonych z jajowatych, jasnozielonych listków. Kwiaty białe, grzbieciste, przyjemnie pachnące, zebrane w zwisające grona. Przy tym miododajna, wysoko ceniona przez pszczelarzy. W lecznictwie ludowym od dawna kwiaty stosowano w leczeniu chorób przewodu pokarmowego, którym towarzyszyła nadkwaśność żołądka. Były też znanym środkiem moczopędnym, pobudzającym apetyt i ułatwiającym trawienie.

Obecnie, od kiedy w kwiatach stwierdzono obecność flawonoidów, olejku eterycznego, barwników antocyjanowych, używa się ich przede wszystkim jako środka moczopędnego. Często przy osłabionej czynności nerek, zmniejszonym wydalaniu moczu i przy obrzękach. Zalecana również przy zaburzeniach dróg żółciowych. Z kwiatów akacji przygotowuje się lecznicze napary, kąpiele oraz przeciery, konfitury i syropy. Świeże płatki można również dodawać do surówek, sałatek i wypieków a nawet smażyć w cieście i podawać na deser.

Drewno akacjowe …

Robinia dobrze nadaje się do obróbki przez toczenie i frezowanie. Jednak z uwagi na twardość może sprawiać problemy przy łączeniu za pomocą gwoździ i wkrętów, dlatego przedtem należy wykonać pomocnicze otwory. Drewno suszy się stosunkowo dobrze, musi przebiegać dość powoli, gdyż w tym czasie może dojść do wypaczeń.

Akację cechuje trwałość drewna, dobrze znosi przebywanie w wodzie. Wraz z takimi gatunkami jak dąb, sosna czy buk, drewno należy do najczęściej wykorzystywanych. Używa się je między innymi do produkcji oklein, a także w branżach farbiarskiej i garbarskiej. Z uwagi na dużą wytrzymałość i elastyczność wykorzystuje się także do budowy konstrukcji górniczych, masztów i beczek, trzonków, a także sprzętu sportowego. Powszechnie stosowana była również w snycerstwie.

Obcy gatunek, czy fenomen …

Robinia dobrze rośnie i nektaruje nawet na wyjątkowo nieurodzajnej glebie. Łatwo wysiewa się z nasion, choć w naturze zwykle rozmnaża się przez odrosty korzeniowe tworząc gęste, jednogatunkowe zarośla. Ma pewne walory ozdobne i to nie tylko w okresie kwitnienia. Duże drzewa zdobi głęboko spękana kora, a konary często przybierają ciekawe kształty. Zyskuje ludzką sympatię ze względu na wyjątkowy bukiet zapachowy rozchodzący się po okolicy. Bywa, że z tego właśnie powodu jest sadzona w przydomowych ogrodach. Ze względu na wysoką wartość opałową drewna może być uprawiana jako roślina energetyczna. Ze względu na obce pochodzenie nie jest gatunkiem lasotwórczym, leśnicy zaledwie ją tolerują.

Co na to pszczoły?

Wydaje kwiaty również na młodych pędach, plantacje mają zatem mieć znaczenie dla pszczół. W okresie kwitnienia rodziny pszczele osiągają pełnię siły i właściwą do zbioru miodu strukturę wiekową. Młodsze okazy robinii zakwitają na dobrze nasłonecznionych stanowiskach na tydzień przed czasem, pozwalając pszczołom przyzwyczaić się do swojej obecności. Przy sprzyjającej pogodzie, kiedy zakwitają okazałe drzewa, pszczoły idą na całość. Pszczelarze twierdzą, że barbarzyństwem jest wykonywanie jakichkolwiek czynności niepokojących pszczoły w tym czasie. Nie mówiąc już o opryskach …

Miód jest dość chętnie kupowany przez konsumentów, ze względu na łagodny smak, bez żadnych zabiegów utrzymuje się długo w formie nieskrystalizowanej. Robinia akacjowa występuje w bardzo wielu miejscach kraju w skupiskach pozwalających na uzyskania miodu towarowego. W dobrych latach niektórzy pszczelarze biorą po 40 kg miodu z ula.

Dopiero, co kwitnienie zakończyły kasztanowce. Akacje są jeszcze bardziej spektakularne, burza białych kwiatów na każdym drzewie przyciąga i robi wrażenie. Mimo, że nie są gatunkiem lasotwórczym wpisały się w krajobraz towarzyszący człowiekowi. Niemało jej również i na Pałukach. Pożyteczne w ekosystemie, swojskie oblicze, zjednały wielu sympatyków. Inwazyjność i obce pochodzenie rekompensują sobie praktyczną przydatnością. Białymi bukietami przymilają się nie tylko do pszczół.

JP